Het scheppingsproces

​Hoe verloopt jouw scheppingsproces? Ik wilde iets doen met al bestaande qanunmuziek: de improvisaties van de Turkse musicus Erol Deran. Die zijn kwetsbaar en muzikaal vanuit de substantie van de muziek. Ik werd hier erg door ontroerd en heb de improvisaties op de modus Nihavend heel goed bestudeerd. (De modus is geen toonladder, maar een andere manier om de melodie op te bouwen, AvT).

​

​Ik heb alle noten van zijn stuk, Nihavend geçis, opgeschreven, zonder ritmes. Dit was de research/studie-fase. Daarna heb ik alles aan de kant geschoven. Het zijn dus niet meer de noten van Erol Deran! Ik begon met muzikale ideeën op te schrijven en later bedacht ik of dat het begin, midden of eind van het stuk wordt. Dit heb ik steeds herschikt.

​

Eerst speel en zing ik het. Ik ben een componist, dus ik hoor alles in mijn hoofd. Dan schrijf ik op papier in de partituur de verschillende stukjes melodie op. Daarna zet ik het in de computer.  Ik wilde absoluut zorgen voor vaart in dit stuk. Hoe meer afwisselende, drijvende kracht, hoe beter. De moeilijkheid was vooral de timing, dus of iets aan het begin, midden of eind komt en ook hoe láng iets duurt.

​

Steeds als de volgende instrumentgroep komt, gaat het stuk een stap verder. Het is een heel dynamisch stuk. Ook vond ik de aandacht voor de afwisseling tussen orkest en qanun belangrijk. Ik wilde een vloeiende beweging, geen blokjes. Het orkest heeft daarom maar één melodie en haalt daar alles uit. De qanun maakt wel uitstapjes.

​

Beschrijving van het stuk​

Waar gaat het stuk over? De kracht van de melodie.

Levant is een metafoor voor alle schoonheid in het leven. Voor West-Europa is de Levant eeuwenlang de plaats geweest waar de zon opkomt, het (Midden) Oosten. Wat betekent het voor jou? Dát ook. Maar voor mij is de levant vooral de wind die uit het oosten komt. Het is één melodie die daarvandaan naar ons toekomt. Ik zocht naar een naam voor die wind. Het is mythisch bijna, een land dat niet bestaat.

​

Waar en hoe klinkt de Levantwind in jouw stuk? In de eerste plaats in de afwisseling tussen qanun en orkest, dan hoor je de wind. Maar ook in de glissandi in de strijkers (het -in dit geval langzaam- glijden van de ene naar de andere noot, AvT). En in de vele loopjes door het hele stuk.

​

Wat gebeurt er in het stuk? De wind die de melodie met zich meedraagt en ons daarmee overdondert. Wáár waait de wind vandaan? Het verlangen naar een andere plek, een ander iets. Je wilt samengaan met de wind.

​

Door de afwisseling van qanun en orkest hoor je de wind. Het orkest speelt de loopjes met vaart en de qanun reageert hierop als een echo, door reflecterende momenten en soms ook stilte. De loopjes die klinken, zijn fictieve toonladders, ik heb ze verzonnen. Ze zijn wisselend en kleurig en staan niet vast.

​

Het gaat om de melodie, niet om de harmonie. Het is extreem melodisch, want ik nam maar één melodie als uitgangspunt. Er klinken verschillende facetten van de wind. Maar wél één melodie op verschillende manieren; herhalen, onderbreken, ontwikkelen. De wind is de melodie en waait door het hele stuk. De melodie wordt de hele tijd heen en weer gezwaaid naar je. Het is een dynamische, krachtige wind. Het verlangen, de ziel, de eigen identiteit. Wij worden omsingeld door de melodie.

​

De qanun is de verklanking van de Egeïsche zee en de wind. De mooiste herinneringen in mijn leven hebben te maken met de Egeïsche zee. Het is voor mij het paradijs.

​

De uitvoering

Verheug je je op de eerste uitvoering van je compositie? Ja, ik verheug me er heel erg op! En ook op de samenwerking met het Orkest en met Bassem Alkhouri. Het is leuk als musici iets verrassends doen met iets wat ik heb geschreven en er hun eigen identiteit aan geven. Ik vertelde net wel dat een componist alles in zijn of haar hoofd hoort, maar het is ook erg spannend dat het toch altijd weer anders klinkt dan verwacht...                                                                                                                       (feb 2013)​

www.calliopetsoupaki.com​